CZO Flex Level zorgt voor nieuwe kaders voor het flexibiliseren en vernieuwen van (vervolg)opleidingen. De kaders worden in de loop van het programma in de praktijk geïmplementeerd. Uiteindelijk worden deze kaders overgedragen en opgenomen in het nieuwe kader dat CZO ontwikkelt.
1. Uitgangspunten CZO-opleidingsstelsel
De kern van het nieuwe stelsel is flexibel en vernieuwend opleiden.
Uitgangspunten zijn:
- Functiegericht opleiden voor de specifieke werkcontext staat centraal.
- Het CZO-stelsel bestaat uit kwalificeerbare en certificeerbare leereenheden.
- EPA’s vormen de belangrijkste bouwstenen van het flexibel en samenhangend opleidingsstelsel.
2. Doelstellingen CZO-opleidingen
Het volgen van een CZO-opleiding kan twee doelstellingen hebben. Voor een deel van de opleidingen geldt dat het succesvol afronden daarvan een vereiste is om in die betreffende functie te kunnen werken. Het doel van die opleidingen is om bekwaam en bevoegd te worden voor dat specialisme. Er zijn ook bepaalde functies waarvoor het volgen en afronden van de vervolgopleiding geen vereiste is. Voor alle opleidingen geldt dat ze een verrijking zijn voor de (professionele) ontwikkeling van de student of professional in opleiding.
3. Clusterindeling opleidingen
Voor ieder cluster is beschreven voor welke opleidingen in de eerste fase van CZO Flex Level EPA’s zijn gemaakt (in scope) en wat de specifieke kenmerken en arbeidsmarktuitdagingen zijn:
- acute zorg opleidingen;
- moeder en kind opleidingen;
- langdurige zorg opleidingen;
- medisch ondersteunende opleidingen.
4. Te herziene kaders
Op basis van visie, architectuur en EPA’s en de CZO-opleidingseisen (zie website CZO) én de hieronder uitgewerkte te herziene kaders kunnen opleidings- en zorginstellingen de opleidingen en leerroutes (her)ontwerpen.
Collectieve vrijstellingen
In de eerste fase van CZO Flex Level zijn veel voorkomende doorstroomtrajecten beschreven. In de zomer van 2021 vindt een finale inventarisatie plaats van alle (potentiële) collectieve vrijstellingen en doorstroomtrajecten voor EPA-gerichte opleidingen en leerroutes. Op grond van die inventarisatie zullen vrijstellingen worden uitgewerkt en vastgesteld.
Studiepunten = CZO-credits (ontwikkeling studiepuntensysteem)
CZO Flex Level werkt aan een nieuw studiepuntensysteem voor CZO-erkende (vervolg)opleidingen, gebaseerd op de European Credits (EC’s). De omvang van een CZO-opleiding wordt daarin uitgedrukt in het aantal studiebelastingsuren. Een (European) Credit staat gelijk aan 28 studie-uren. De notitie met een voorstel voor een nieuw studiepuntensysteem is op 18 juni 2021 besproken in de stuurgroep van CZO Flex Level. De stuurgroep koos voor een écht vernieuwend systeem waarin studiepunten rechtstreeks worden toegekend aan leeruitkomsten. Het nieuwe systeem moet per 1 januari 2023 gaan werken.
Het ontwikkelen van een creditsysteem is complex door de samenhang met bekostiging van opleidingen, vrijstellingen en omdat het vragen oproept als ‘is een opleiding meer dan EPA’s?’ en ‘hoe verhouden kwalificaties voor CZO-erkende opleidingen en hbo-opleidingen zich tot elkaar?’ In de laatste maanden van 2021 worden deze vragen – in samenwerking met V & VN, CZO en opleiders – zo goed als mogelijk beantwoord. Het voorstel voor een CZO-creditsysteem wordt eind 2021 opgeleverd. In het eerste kwartaal van 2022 wordt de praktische uitwerking voor ieder cluster opgeleverd.
De belangrijkste adviezen uit de notitie die bijdragen aan de vernieuwing zijn:
1. Zorg voor landelijke uniformiteit in CZO-opleidingen:
- eenzelfde systeem voor het toekennen van studiepunten (credits) voor alle opleidingen;
- opleidingsinstellingen bieden minimaal de landelijk gedragen theorie (in ontwikkeling);
- zorginstellingen leiden op met gevalideerde EPA’s;
- bij het bekwaam verklaren wordt gebruik gemaakt van toetsinstrumenten uit de generieke set van CZO Flex Level.
2. Focus op ‘eenheden van leeruitkomsten’
De studiepunten voor CZO-opleidingen gaan zich richten op leeruitkomsten. In de traditionele verdeling van studiepunten wordt uitgegaan van de onderdelen zelfstudie, theorieonderwijs en werkplekleren. In het hbo heeft een experiment ‘eenheden van leeruitkomsten’ plaatsgevonden. In dit experiment is de verplichting losgelaten om te werken met vaste onderwijsprogramma’s. In plaats daarvan worden (eenheden van) leeruitkomsten vastgesteld. Ze beschrijven het gewenste (beroepspraktijkgerichte) eindresultaat en niet de leerroute er naartoe. Daardoor ontstaat ruimte om op maat aan te sluiten op de specifieke situatie, kennis en ervaring die de student al bezit en kunnen afspraken worden gemaakt over het aantonen van leeruitkomsten via werkend leren. Het denken in leeruitkomsten sluit naadloos aan bij het toevertrouwen van beroepsactiviteiten (EPA’s) binnen CZO-opleidingen.
3. Maak kwalificaties vergelijkbaar
Bij een vergelijking van kwalificaties tussen CZO-opleidingen onderling en tussen CZO-opleidingen en hbo-opleidingen gaat het om de volgende pijlers:
• taal
• omvang
• niveau
Aan de pijler ‘taal’ wordt invulling gegeven door te werken met ‘eenheden van leeruitkomsten’. Aan de pijler ‘omvang’ wordt invulling gegeven door het toekennen van credits aan ‘eenheden van leeruitkomsten’ binnen de CZO-opleidingen. Aan de pijler ‘niveau’ kan op dit moment nog geen duidelijke invulling worden gegeven omdat de besluitvorming hierover nog niet is afgerond. Er wordt onderzocht welke erkenning (branche) of kwalificatie (NLQF) noodzakelijk is om ervoor te zorgen dat de doelen van CZO Flex Level worden gehaald en het studiepuntensysteem aansluit bij de huidige hbo-systematiek: het Europees systeem voor het overdragen en verzamelen van studiepunten (European Credit Transfer and Accumulation System, ECTS).
Certificeren en diplomeren
Studenten die een CZO-erkende opleiding hebben voltooid krijgen een diploma dat in heel Nederland wordt geaccepteerd. Dat blijft zoals het is. Naast het diploma heeft de gediplomeerde een (e-)portfolio met bekwaamverklaringen voor toevertrouwde EPA’s. Om de leereenheden binnen opleidingen of individuele leerroutes – op basis van EPA’s (basis- kern-, specifieke EPA’s) en overige leeractiviteiten – te kunnen accrediteren en certificeren zullen ze aan een aantal eisen moeten voldoen.
- Een diploma wordt verstrekt voor: kern-EPA’s*
- Een certificaat wordt verstrekt voor: EPA’s basis acute zorg (BAZ)
Een student ontvangt het CZO-certificaat basis acute zorg als de EPA’s 1 t/m 4 zijn afgerond op supervisieniveau 4 en EPA 5 minimaal op supervisieniveau 2.
* Voor de uitstroomprofielen in het cluster Acute zorg wordt het diploma verstrekt na de BAZ én de kern-EPA’s van het uitstroomprofiel.
Verkenning registreren, certificeren en diplomeren (voorjaar 2021)
In het voorjaar van 2021 is verkend wat de behoeftes van het werkveld zijn en welke scenario’s er zijn voor het registreren, certificeren en diplomeren in een flexibel en samenhangend stelsel van EPA-gerichte opleidingen.
Er zijn twaalf bijeenkomsten geweest met studenten, zorgprofessionals, managers, leerhuismanagers, opleidingsinstituten, brancheorganisaties, CZO, EPA-experts en ICT- en e-portfolio-experts, vanuit de perspectieven van ziekenhuizen, umc’s, verpleeg- en verzorgingshuizen en ambulance- en thuiszorgorganisaties. De serie bijeenkomsten leverde een voorkeur op voor een scenario waarin het CZO diplomeert op sets van basis en kern-EPA’s en waarin ‘losse’ specifieke EPA’s worden gecertificeerd, en kern- en specifieke EPA’s van andere leerroutes worden gecertificeerd. Hier vind je de samenvatting van de verkenning.
De opbrengst van de verkenning is gedeeld met de stuurgroep van CZO Flex Level op 18 juni 2021. De stuurgroep kon zich vinden in het scenario met het grootste draagvlak én vraagt om een ontwikkelagenda voor verdere flexibilisering. Besluitvorming over het toekennen van diploma’s en certificaten ligt bij het CZO.